Eén dag

'She remembered once throwing a shilling into the Serpentine. But every one remembered; what she loved was this, here, now, in front of her; the fat lady in the cab. Did it matter then, she asked herself, walk-ing towards Bond Street, did it matter that she must in-evitably cease completely; all this must go on without her; did she resent it; or did it not become consoling to believe that death ended absolutely? but that somehow in the streets of London, on the ebb and flow of things, here, there, she survived, Peter survived, lived in each other, she being part, she was positive, of the trees at home; of the house there, ugly, rambling all to bits and pieces as it was; part of people she had never met; being laid out like a mist between the people she knew best, who lifted her on their branches as she had seen the trees lift the mist, but it spread ever so far, her life, her-self.'

'She came into a room; she stood, as he had often seen her, in a doorway with lots of people round her. But it was Clarissa one remembered. Not that she was striking; not beautiful at all; there was nothing picturesque about her; she never said anything specially clever; there she was, however; there she was.'

'Those ruffians, the Gods, shan't have it all there own way- her notion being that the Gods, who never lost a chance of hurting, thwarting and spoiling human lives, were seriously put out if, all the same, you behaved like a lady.'

(Virginia Woolf, Mrs Dalloway)

Aan zee las - herlas - ik Mrs Dalloway van Virginia Woolf. Een boek om langzaam langzaam te lezen, ideaal dus voor op een terrasje in de zon.
Ik las het boek eerder, meer dan vijftien jaar geleden, voor een college Engelse literatuur. Ik weet nog hoe ik toen bijna verdronk in die zinnen van haar. Al begreep ik ze soms niet, op de een of andere manier boeiden ze me.
En nu?
Weer had ik het gevoel soms te verdrinken in haar prachtige zinnen. Ik dreef mee op de golven van haar boek, de golven van de soms ellenlange zinnen, soms ging ik kopje onder, en moest ik even teruglezen. Maar wat een genot, wat een prachtige, poëtische taal.
Mrs Dalloway lijkt het verhaal te vertellen van een dag uit het leven van Clarissa Dalloway, een Londense die haar party van die avond voorbereidt. Maar het boek gaat over veel meer, het overstijgt al snel het personage van Clarissa, en het overstijgt al evenzeer die dag in juni. Door middel van innerlijke monologen en stream of consciousness doet Virginia Woolf hier iets heel indrukwekkends: ze schetst een intrigerend beeld van niet één, maar een hele reeks personages op die dag in juni, maar tegelijk ook van hun hele leven. Ze dringt door in hun gedachtewereld, en laat die gedachten de voortgang van het boek bepalen, het verhaal sturen, afdwalend, mijmerend, analyserend. Herinneringen duiken op, strijden met elkaar om aandacht, gedachten dringen zich naar de voorgrond en staan, banaal of uiterst belangwekkend, zonder onderscheid naast elkaar. Woolf springt van het ene personage naar het andere, waardoor één grote stream of consciousness lijkt te ontstaan, die de beperktheid van het hier en nu en het ik overstijgt. De rechtlijnigheid wordt volledig opgegeven, het boek dwaalt af naar vele momenten, vele gebeurtenissen, vele levens, en gaat zo over zoveel meer dan alleen die ene Londense die op het punt staat een belangrijk society-feest te geven. Mrs Dalloway schetst een haarscherp beeld van een tijdperk waarin het aanschijn van Engeland voorgoed veranderde, zit vol sociale kritiek, analyseert the hearts and minds van zeer uiteenlopende personages. Maar hoe het boek ook meandert en heen en weer golft in de tijd, Woolf slaagt erin het uitgangspunt vast te houden: doorheen het boek weerklinken de slagen van de Big Ben, die aangeven hoe de dag in juni vordert en het feest dichterbij komt. De breedheid, de weidsheid van een heel leven, van vele levens, allemaal in de loop van één dag: wat een prestatie!