Frustratie

Vooruit wil hij.
Naar een speelgoedje, een boek, iets kleurrijks.
Maar hij gaat achteruit, en nog, en nog.
Leren kruipen is lastig.

Syllogisme

Groot Ventje, daarnet, tussen pyjama en tanden poetsen:
'Hondjes drinken water hé?'
'Ja.'
'En poesjes drinken melk.'
'Ja.'
'Dus niet alle dieren drinken water.'

Kano

Groot Ventje zit te kijken in een boek met transportmiddelen.
'O kijk, mama, wat gek, een zakdoekbootje!'

Kinderboekenpassie

'Een mens is pas echt een mens te noemen als hij een of andere hartstocht bezit. Een man zonder hartstocht, een volkomen onberispelijk mens, is een wanstaltig wezen, een embryonale engel aan wie geen vleugels zijn gegroeid.'

(Honoré de Balzac, Neef Fons)

Richard Thiel is een man met een hartstocht.
Getuige daarvan zijn indrukwekkende site: www.kjoek.nl

Eindelijk

Eindelijk houd ik het in handen.
Sinds ik wist dat dit boek eraan stond te komen, en al helemaal toen ik de prachtige, feestelijke coverafbeelding zag, heb ik ernaar uitgekeken.
En nu ben ik meteen verkocht.
Van Ansjovis tot Zwijntje, met gedichten van Ted van Lieshout en illustraties van Sieb Posthuma, is een wonderlijk mooi boek. Eigenlijk is het een ABC-boek, met voor elke letter een gedicht over een dier. Gevoelige gedichten, grappige verrzen, taalspielerei, lekker door elkaar. Ik herlees enkele oude bekenden, glimlach weer om hun perfecte ritme, hun mooie gedachten, hun verrassende verwoording, en laat me verleiden door nieuwe vondsten.
En de illustraties... bij zoveel moois word ik stil, ademloos kijk ik. En kijk. En kijk. En denk: laat al deze pracht opgemerkt worden.

Voorlezen

Als het goed is, hebben kinderen voor ze zelf leren lezen al jarenlang prachtige verhalen voorgelezen gekregen. Als ze dan zelf leren lezen, vallen ze terug op het niveau 'De mus zit op de tak en de tak zegt krak'. Dat is een enorme stap achterwaarts. De enige manier om die te compenseren is beginnende lezertjes veel en mooi voor te lezen.
Annemie Leysen vertelde hiermee vanochtend niets nieuws. Het is al zo vaak gezegd, beargumenteerd: voorlezen stopt niet bij het leren lezen. Toch zie ik het nog zo vaak gebeuren. Als kinderen leren lezen, is voorlezen voor velen een verplichting die wegvalt.
Ik hoop mijn Ventjes nog járen voor te lezen.

Concentratie

We worden constant verstrooid, overal, altijd. Overal komt er informatie bij ons naar binnen, op elk mogelijk moment. Verstrooiing is het tegenovergestelde van concentratie. Concentratie is het gericht-zijn op één ding, en al de rest valt weg. Concentratie is een vermogen dat in onze wereld voortdurend onderuitgehaald wordt.
Het was een van de dingen die Joke van Leeuwen vanochtend vertelde.
En het is zo waar.
En zo nefast.

Deugd

Vandaag was ik op de Dag van de Literatuureducatie in Mechelen.
Mijn hoofd leefde op.
Na al die maanden die vooral het predikaat pre- en postnataal verdienden, was het verfrissend en uitermate deugddoend nog eens interessante lezingen en workshops bij te wonen, prikkelende vragen en uitspraken te horen, het enthousiasme te horen van mensen die mijn passie delen, het zelf weer te voelen kriebelen en mijn hoofd te voelen volstromen met ideeën.

Kunst

Groot Ventje is in de ban van Kloddertje. Kloddertje is zwart en vormeloos, en met zo een creatuur willen Vierkantje, Driehoekje, Rondje, Rechthoekje en Ruitje, allemaal heel kleurig, niet spelen. Tot ze zien dat hij zich kan omvormen in wat hij maar wil en ze met zijn allen wonderlijke composities gaan vormen.
Niet het verhaal , een zoveelste pleidooi voor tolerantie, anders-zijn en samenwerking, maakt dit boek bijzonder, wel de expressieve vormgeving en de knipoogjes naar de moderne kunst à la Leo Lionni , Joan Miró, Henri Matisse en Paul Cox.

Bos

Groot Ventje zit op een school waar ouderparticipatie verwacht wordt.
Ouderparticipatie is de agenda's samenleggen, zuchten, de stapel deadlines bekijken, de wenkbrauwen fronsen, het hoofd schudden.
Ouderparticipatie is op een zonnige zaterdag met poetsgerief naar de school trekken terwijl je thuis een poetsvrouw hebt.
Ouderparticipatie is rennen tussen school en thuis en school en werk.
Ouderparticipatie is een stukje van het leven van je kind meemaken dat normaal aan je oog onttrokken blijft, een boeiend doorkijkje waar meestal een gesloten deur zit, een opstapje naar een extra portie betrokkenheid.

Gisteren liet ik mijn vertaling even voor wat ze was en reed ik, achter andere ouders aan, met drie kleuters op de achterbank richting bos. Nooit eerder had de auto zo vrolijk geklonken, vol gekwetter en gekwebbel en gelach. In het bos veertien uitgelaten, nieuwsgierige, onderzoekende kleuters, een zakje vol met bladeren in de kleur van het haar van de juf, half door eekhoorntjes opgegeten eikeltjes, een pad die op de vlucht sloeg voor zoveel vrolijk geweld, minuscule paddenstoeltjes tegen een stam die wel flatgebouwtjes leken. En helemaal voor niks daarbovenop een prachtig herfstweertje.

Genieten, ook dat is ouderparticipatie.

Van harte

In Duitsland is weer de prestigieuze Deutscher Jugendliteraturpreis uitgereikt. Het is altijd uitkijken naar wie daarbij in de prijzen valt, vaak zijn het erg bijzondere boeken. Bij de prentenboeken wordt dit jaar Gehört das so??! Die Geschichte von Elvis Peter Schössow bekroond, bij de kinderboeken Lilis Leben eben van Valérie Dayre, bij de jeugdboeken Wie schön weiß ich bin van Dolf Verroen, bij de non-fictieboeken Denk nicht, wir bleiben hier! van Anja Tuckermann. Het blijst ben ik met de Sonderpreis 2006, die naar Rotraut Susanne Berner gaat.
Járen is het geleden dat ik verliefd werd op haar fantasievolle illustraties in vrolijke, felle kleuren waarin de grens tussen werkelijkheid en verbeelding vervaagt. Járen is het geleden dat ik verrukt naar de prenten in Mijn vader van Toon Tellegen zat te kijken en bedacht wat een krachttoer het was om die fantastische, alleskunnende, slimste, sterkste, mooiste, liefste, grootste maar tegelijk ook doodgewone man zo treffend en zo bijzonder neer te zetten. Sindsdien ben ik haar werk blijven volgen, hoogtepunt na hoogtepunt, een tocht vol verrukkingen. Nu kijk ik met Groot Ventje naar haar prachtige seizoenskijkboeken, lezen we samen de verhalen van Kareltje, lachen we om de kippen van Hé nee & wel ja en laten we ons betoveren door al het moois en wonderlijks in De fis.

Gefeliciteerd, Rotraut, van ganser harte!

Democratie

Groot Ventje en ik bouwen een huis met Duploblokken. Hij tikt me op de vingers: 'Niet zo, mama! Je moet het huis zó bouwen.'
'Waarom?' vraag ik. 'Zo is toch ook leuk?'
'Nee, nee, je moet het bouwen zoals ik het beslis. Ik beslis hoe het moet, en zo ga jij dat dan doen. Is dat afgesproken?'

Wakker

Twee keer een halfuurtje, zoveel heeft Klein Ventje vandaag geslapen.
De gedachte is sterker dan mezelf: ben je er ook zo eentje, Klein Ventje, Broertje van je Grote Broer?

Twee

Voor het slapen gaan wordt er voorgelezen. Drie boekjes, of meer, als we daar zin in hebben. Maar altijd drie, zo zit het ritueel in elkaar.
Tegenwoordig verzet Groot Ventje zich met alle mogelijke voorwendsels en uitvluchten tegen het slapen gaan.
Mijn Lief (na veel geduld bij weigeringen om op te ruimen, weigeringen om de trap op te gaan, weigeringen om uit te kleden, weigeringen om de pyjama aan te trekken, weigeringen om tanden te poetsen, weigeringen om de trap af te gaan): 'Nu hebben we maar tijd meer voor twee boekjes!'
Groot Ventje: 'O maar dat is goed hoor, dat wou ik net vandaag: twee boekjes.'

Max

Maurice Sendak , in The New Yorker, over Max uit het onvergetelijke Where the Wild Things Are:

'My God, Max would be what now, forty-eight? He’s still unmarried, he’s living in Brooklyn. He’s a computer maven. He’s totally ungifted. He wears a wolf suit when he’s at home with his mother!'

Mommy!

Op de website van Scholastic lees ik dat er een nieuwe Sendak is verschenen. Mommy!, een pop-upboek over een jongetje dat in een griezelhuis vol monsterlijke creaturen zijn mama zoekt. Sendak op zijn best, lees ik op verschillende plekken. Hop, op de wishlist.

De ellende van het Kinderboekenweekgeschenk

In Nederland is de Kinderboekenweek van start gegaan.
Daar hoort ook een Kinderboekenweekgeschenk bij, Laïka tussen de sterren van Bibi Dumon Tak. Na het lezen van haar Bijzondere Beestenboek ben ik er erg nieuwsgierig naar.
De ellende is dat je dat boek gratis krijgt als je voor tien euro aan kinderboeken koopt... in Nederland. En dát is een beetje ver.

Goud

Ik heb de winnaar van de Gouden Griffel nog niet gelezen.
Big ligt al een hele tijd op het stapeltje te lezen, maar om de een of andere reden grijp ik altijd weer naar een ander boek. Het boek heeft me tot nu nooit echt kunnen verleiden. Is daar nu verandering in gekomen?

Handjes

Handjes: lange tijd gebruikte Klein Ventje ze steevast om de wereld naar zijn mond te brengen.
Nu zijn ze een onuitputbare bron van plezier en verwondering, vol onvermoede mogelijkheden. Ze grijpen, tasten, klauwen, draaien, trekken, rollen, kloppen, frutselen, friemelen, zwaaien, duwen, voelen, krabben, grissen, grabbelen, duwen, graaien. Ook zonder smaak zijn de dingen intrigerend.

Kies

Als ik uit mijn raam kijk, stuit mijn blik op een muur van verkiezingsaffiches. De gezichten staren me nietszeggend aan, de slogans vertellen nog minder - behalve dan dat rijmen moeilijker is dan wat klanken bij elkaar plaatsen.
Ik wend mijn bik af, kijk naar mijn scherm. Liever herlees ik het nieuwste stadsgedicht van Bart Moeyaert. Dan weer weet ik waarover dit alles gaat.

KIES

Bestaan kan iedereen.
Er zijn vraagt moed.
En wat de dichter doet
is pleiten voor het een.
Hij wil zijn leven niet
door wekkers laten leiden
of als een hond onthouden
dat hij kan slapen tot
het rinkelt naast zijn oor.
Hij bauwt niet na
wat hij soms uit
een mond hoort vallen
op tram acht, of met
een zwarte kwast over
een smoel geschreven ziet.
Zelf houdt hij niet
van vlekken maken,
maar als het bot moet
stelt hij dingen scherp
zodat het snijdt.
Hij woelt en spit graag,
graaft de scherven
uit de klei, haalt het beste
wat er is naar boven,
ook al weet hij dat er
daardoor naast zijn hart
een stem blijft jeuken,
maar ach zo gaat dat
als de dingen moeilijk
worden en je bereid bent
met een pen van krijt
of kool te schrijven.
Hij is het best geplaatst
om iets over de gum
te zeggen, omdat hij
als geen ander weet
hoe leeg het is als hij
het blad omslaat, hoe snel
de fout, maar ook hoe klein
en hoe verlamd
een hand van angst.
En daarom juist blijft hij
in potlood denken,
want dat is volgens hem
het wezen van er zijn.

Lees het, maak je keuze.

Kijken (2)

Kijken

Ik herkende het meteen, een aantal dagen geleden , daar op de tafel van Alles uit de kast. Het volume, de witte rug met veel zwarte en enkele rode woorden, het rode balkje. The art of looking sideways van Alan Fletcher. Na onze verhuizing is het op een erg hoge boekenplank terechtgekomen, niet bereikbaar zonder trapje, en daar hoort het niet thuis. Ondertussen is het verhuisd naar waar het hoort: binnen hand- en oogbereik.
Het 533 pagina's dikke boek trok jaren geleden mijn aandacht in de Londense design-boekhandel Zwemmer. Mijn rugzak woog al zwaar van al de andere boeken die ik in de winkels op Charing Cross Road gekocht had, maar dit moest er nog bij. Ik moest het hebben, ik was geïntrigeerd, gebiologeerd, gefascineerd.
Helemaal vooraan staan twee citaten.

'I quote others only the better to express myself." (Michel de Montaigne)

'"What is the use of a book... without pictures or conversations?" asked Alice.' (Lewis Carroll)

Ze zijn het boek op het lijf geschreven. Het is één grote verzameling quotes, tekstcitaten, visuele quotes, beelden, ideeën, weetjes, bizarre feiten, anecdotes, gedachten, vragen, verhalen, illustraties, uitspraken die elkaar in los verband opvolgen, met als rode draad design, tekst, het grafische, perceptie. Ze prikkelen oog en geest, ze doen je stilstaan bij wat je ziet en leest, ze stellen vanzelfsprekendheden in vraag, ze brengen vele balletjes aan het rollen, ze veranderen je kijk op de dingen.

Vandaag, bij het doorbladeren, valt mijn oog op een zwarte bladzijde, met enkel een citaat:

'I am my brain's publisher.' (Philippe Starck)

The art of looking sideways is een heerlijk andidotum voor inspiratieloze, kleurloze momenten.