Circus

Groot Ventje gaat met Mijn Liefste en vriendje A. naar het circus.
De webwinkel Little Circus van Miss Sug opent zijn deuren.
En wij lezen circusboeken.

Zielige mannetjes

Op de site van de Nederlandse humanistische omroep luister ik naar een mp3 van een documentaire met Mance Post. Uit die documentaire:

Nou het ging over die prijs .....toen zei ik tegen Youp van het Hek bij de slager dat mijn dierbaren onderling hadden opgebeld ...... om tegen elkaar te zeggen 'zorg dat ze het niet allemaal aan zielige mannetjes geeft'. Ik ben helemaal niet van plan om het aan zielige mannetjes te geven, laat staan dat ik zoveel zielige mannetjes zou kennen!Toen wees hij op zich zelf en zei: hier ik ben een zielig mannetje.Ik zei; 'Youp, jij hebt al zoveel prijzen gekregen!' 'Maar niet zoveel geld' zei hij toen.

Zoveel kent ze er niet, zegt ze, van die zielige mannetjes, maar het is te laat, het kwaad is geschied: mijn verbeelding gaat aan de slag, allerlei Amsterdamse mannetjes trekken aan mijn geestesoog voorbij, in wisselende gradaties van zieligheid.

Van harte gegund

Er is de afgelopen tijd nog wel meer moois bekroond. De prijs die me zonder enige twijfel het meest verheugd heeft, is de Max Velthuijsprijs, de kersverse Nederlandse oeuvreprijs voor illustratoren, die afgelopen donderdag 20 september voor het eerst is uitgereikt. Een soort P.C. Hooftprijs voor illustratoren, zeg maar. Dat die prijs er eindelijk gekomen is, is op zich al verheugend nieuws. Maar echt warm-blij word ik van de allereerste laureaat.
Mance Post.
Decennialang illustreert ze al - en al decennialang doet ze dat op haar eigen oerdegelijke manier. Voor mij zijn vooral haar linosneden bij het werk van Tellegen onvergetelijk. Krachtig, en toch zo vol nuance en karakter.
Decennialang illustreert ze al, op haar eigen oerdegelijke manier. En decennialang is ze al buiten de prijzen gevallen - op één miezerig zilveren griffeltje en de eenmalige BoekieBoekieprijs na. Het leek alsof het er nooit meer van zou komen. Daarom is deze grote prijs voor haar zo fijn.
Op het weblog van Ted van Lieshout las ik eerder al dat Mance sinds het nieuws van de prijs liep te stralen. In gedachten zie ik de Mance terug zoals ik haar leerde kennen, in haar souterrain aan de Amsterdamse Prinsengracht, waar je naar binnen liep langs het raam, in de weer om een kopje thee te zetten of geconcentreerd een prent bestuderend, en ik denk: het is je zo gegund, geniet ervan, Mance.

De onzichtbare vormgever

Het is een vreemd berichtje in de krant.

'Reinaart de Vos (de felle met de rode baard)' van Henri van Daele is officieel een van de mooiste boeken van vorig jaar. De Plantin-Moretusprijzen, een initiatief van de Vlaamse Uitgevers Vereniging en het Plantin Genootschap, bekronen werken die zich onderscheiden door hun verzorgde vormgeving, illustratie en grafisch-technische productie. Bij de kinder- en jeugdboeken won Reinaart de Vos (de felle met de rode baard) van Henri van Daele.

De Plantin-Moretusprijzen bekronen de mooist uitgegeven boeken van het jaar. Niet de mooiste teksten of verhalen, neen, de mooiste boeken als object. En wat is het enige wat de krant vermeldt over het winnende kinderboek? De auteur. Die heeft weliswaar voor een sprankelende bewerking van het klassieke verhaal gezorgd, maar met hoe mooi dit pareltje eruitziet, heeft hij weinig te maken. De namen van de illustrator en de vormgever blijven vreemd geoeg onvermeld.
Daarom: illustrator Klaas Verplancke en vormgever Peer de Maeyer hebben deze prijs dubbel en dik verdiend. Klaas Verplancke maakte prachtige illustraties die op onnavolgbare wijze het sarcasme en het surrealisme van de tekst lijken te vatten. Hij is erin geslaagd, met behoud van zijn eigen stijl, een nieuwe invulling te geven die de middeleeuwse oorsprong van het Reinaart-verhaal respecteert. Het gebruik van een beperkt, nogal zacht kleurenpalet geeft de illustraties iets klassieks en zorgt voor een rustige aanblik.
Dat doen ook de klassieke bladspiegel, het stevige papier en het gebruik van ornamentjes en patronen. 'De ingrediënten van een oerdegelijk product', heet het in het juryrapport. Toch geven net die patronen en ornamentjes het boek tegelijk ook een speelse lichtheid, die perfect aansluit bij het spottende karakter van de tekst. Vormgevers opereren meestal in de schaduw, en goede vormgeving is vaak onzichtbaar - maar met deze uitgave verdient Peer de Maeyer het om eventjes in de schijnwerpers te worden gezet.

Hand

Toen ik hem iets meer dan een jaar geleden opzocht in het ziekenhuis, hield ik zijn benig geworden hand in de mijne.
De hand die me zo vaak 'eens goed' had vastgepakt, lag nu kwetsbaar naast hem op het ziekenhuislaken.
Ik mis ze nog, zijn hand, zijn vreugde als hij ons zag of hoorde, zijn welgemeende bezorgdheid, zijn geluk om ons geluk, zijn haast vanzelfsprekende aanwezigheid.
Nog worden mijn ogen vochtig als ik aan die late nazomerdagen van vorig jaar denk, nog word ik week als de afscheidswoorden van mijn broer me te binnen schieten: 'Dag peter. Kom goed thuis.'

Zo dichtbij en toch zo ver

Vorige week was ik twee dagen in Amsterdam.
Ik had een lang en boeiend gesprek met Aidan Chambers over zijn nieuwe roman This is all.
Ik ving een glimp op van de proeven van het nieuwe, zeer intrigerende boek van Ted van Lieshout.
Ik genoot van het panoramisch uitzicht van op de zevende verdieping van de Oba, , de Openbare Bibliothee Amsterdam.
Ik ergerde me aan de ongeïnspireerde toespraak van de directeur van de Oba.
Ik genoot van het sprankelde interview van Edward van de Vendel met Aidan Chambers.
Ik dronk lekkere wijn, praatte met oude bekenden en nieuwe gezichten.
Ik sliep in een huis vol herinneringen.
Ik las brieven van Lytton Strachey.
Ik ontbeet met een dierbare vriend.
Ik liep in de nog frisse ochtend over de grachten.
Ik praatte lang met Marit Törnqvist over haar herinneringen aan Astrid Lindgren.
Ik kuierde door de negen straatjes, vol leuke winkels.
Ik at een lekkere pasta en een al even lekker slaatje in La Ruche en verbaasde om zoveel gezond lekkers in een selfservicerestaurant.
Ik liep door de Bijenkorf, zag een en ander moois, maar zag op tegen een nog zwaardere koffer.
Ik kocht lekkere bonbons.
Ik wandelde nog even langs de gracht.
Ik ging niet naar het Rijksmuseum om even naar mijn favoriete Rembrandt te kijken.
Ik liep niet binnen bij Athenaeum.
Ik at niet met gekoesterd gezelschap bij Prego.
Ik haalde geen gebak bij Pompadour.
Ik wandelde niet door de Jordaan, op zoek naar een leuke eethuis.
Ik ging niet langs bij de English Bookshop.
Ik at niet bij Toscanini.
Ik sloeg geen voorraadje vla in bij Albert Heyn.
Ik kocht geen mooie papiertjes en schriftjes en agenda's bij Cortina.
Ik wandelde niet zomaar wat door de stad.
Ik liep niet binnen bij boekhandel Vrolijk.
Ik ging niet op zoek naar mooie oude spullen op de Noordermarkt.
Ik moet terug.
Ik móét terug.

Ondergedoken

Ik las This is all, het sluitstuk van Aidan Chambers' indrukwekkende Dance Sequence, toen Klein Ventje onder mijn hart woonde. Terwijl Cordelia Kenn haar leven in woorden goot, bedoeld als cadeautje bij de zestiende verjaardag van haar nog ongeboren dochter, legde ik mijn hand op mijn opbollende buik.
Nu herlees ik dit achthonderd pagina's dikke meesterwerk, ik duik onder in het magistrale verhaal, in de meesterlijke vertelling, en voel de vragen in me opborrelen die ik Aidan wil stellen. Een interview waar ik naar uitkijk.

Duizend

Half september, in de Hema verschijnt het eerste sinterklaassnoepgoed in de rekken.
Megazakken vol lekkers, goed om de periode half september-6 december probleemloos te overbruggen, trekken de aandacht van Groot Ventje.
Dat we niet altijd alles kunnen kopen, leg ik uit, en dat we in de supermarkt al veel lekkers hebben gekocht, en dat hier al speelgoed in ons mandje ligt, en dat zoveel snoep niet gezond is.
Het maakt geen indruk.
'Als ik later groot ben, dan... dan koop ik duizend zakken snoep,' zegt Groot Ventje vol overtuiging. 'Voor míjn kindjes,' voegt hij eraan toe.

Puzzel

Klein Ventje heeft een voorbeeld, een groot voorbeeld, naar wie duchtig opgkeken wordt.
Alles wat Groot Ventje doet, wil hij ook doen, niet gehinderd door enig verschil in leeftijd, handigheid of ervaring.
Al maanden steekt het gepuzzel van Groot Ventje hem de ogen uit. Maar plots lijkt de klik gemaakt, en proberen zijn peuterhandjes gretig om stukken in elkaar te passen, mét succes.

Dertien september

Elf september, de datum staat in ieders geheugen gegrift.
Nog dieper staat in het mijne dertien september gekerfd.
Geen donderdag, zoals dit jaar, maar een vrijdag de dertiende, hoe kon het anders.
Zoveel jaren zijn eroverheen gegaan, maar de onwezenlijke sfeer kan ik nog steeds voelen.
Mijn vader die me aan school opwachtte, de geladen stilte in de auto, de hele familie verzameld rond het ziekbed, de gefluisterde, slechts half uitgesproken woorden, de ernst en de troost in de stem en de ogen van de dokter, het wachten op datgene wat we niet wilden dat zou komen.
Mijn liefste grootvader, mijn warme bompa, mijn eerste afscheid voor altijd.

Herfst in de tuin

Associatie

Tu me fais tourner la tête
Mon manège à moi, c'est toi
Je suis toujours à la fête
Quand tu me tiens dans tes bras

Je ferais le tour du monde
Ça ne tournerait pas plus que ça
La terre n'est pas assez ronde...
Mon manège à moi, c'est toi!

(Edith Piaf, Mon manège à moi)

La féte foraine #3 >< Lichtjes

La fête foraine #2 >< Nostalgie

La fête foraine #1

Overrompelend

Er zijn boeken waar je naar uitkijkt. Hun aankondiging doet je hart sneller kloppen.
Er zijn boeken waar je láng naar uitkijkt.
De boeken van André Sollie zijn er zulke.
Véél publiceert hij niet, maar wat er verschijnt, is raak. Elke keer weer.
De ingehouden vertelling in Wachten op Matroos, de warme poëzie vol hunkering in Het ijzelt in juni, het originele, voorleesfeestelijke Dubbel Doortje, het zinderende Nooit gaat dit over.
En nu is er Een raadsel voor Roosje.
Een overweldigend boek.
Nog voor ik erin begin te lezen, intrigeert het me. Doorheen het prachtig uitgegeven boek staat een reeks meisjesportretten. Steeds is een andere techniek toegepast: gouache, kleurpotlood, papiercollage, vetkrijtjes... Een staalkaart van Andrés kunnen, een meesterproef, schiet het door mijn hoofd. Adembenemend vind ik ze, de portretten. Ze zuigen de aandacht naar zich toe, ik blijf ernaar kijken.
Dan begin ik te lezen. Roosje mist haar grote, dode zus Pia heel erg. Op haar tiende verjaardag kreeg ze van Pia een schrift met tien zelfbedachte versjes cadeau. Vooraan in het schrift stond een raadselachtige opdracht: Een uit een. Tien uit tien. Roosje zal het zien. Kort na die verjaardag ging Pia dood. Roosje probeert haar met alle macht terug te halen, door haar portret te schilderen. Dat wil niet zo goed lukken. Ze probeert van alles: verf, potlood, viltstift... En intussen begrijpt ze nog steeds niets van het raadsel.
Het verhaal overrompelt me. In de loop der jaren heeft André Sollie, als illustrator, zijn grafische stijl uitgepuurd, herleid tot de essentie. Zijn schrijfstijl heeft dat uitgepuurde altijd al gehad, en ook in Een raadsel voor Roosje staat geen woord te veel. Er staan vooral de juiste woorden. Elk woord hoort precies daar waar het staat. Zo vertelt Sollie een aangrijpend verhaal van afscheid en rouw, maar ook van liefde en warmte, dat net door de zorgvuldige en trefzekere formulering ver van het tranerige en sentimentele blijft.
Bij het laatste portret hap ik naar adem. Het haalt me onderuit. Tegelijk vallen alle stukjes van dit wonderlijke boek op hun plek. Het verhaal, de gedichtjes van Pia, de portretten die Roosje probeert te maken, de illustraties van de auteur, alles grijpt op een wonderlijke manier in elkaar. Het verhaal is áf, tot in de kleinste details, alles klopt. Een prachtboek, dat nog lang na het omdraaien van de laatste bladzijde in mijn hoofd nazindert.

Woordenboek

Klein Ventje heeft een nieuwe favoriet: Het woordenboek van Muis van Lucy Cousins. Elke dag haalt hij het grote boek uit het rek, sjouwt ermee richting welwillende ouder en begint te trillen van opwinding als een van ons het boek openslaat. De ene keer benoemen we wat hij aanwijst, 'trommel, xylofoon, tamboerijn, trompet...', de andere keer zoekt hij wat wij noemen, 'zie jij een ster? maar waar zit die poes nou toch? kun jij een tijger vinden?'. En natuurlijk moet onder en achter elk flapje gekeken worden. Het plezier gaat eindeloos door.
De vrolijke tekeningen in felle, levendige kleuren maken er een aantrekkelijk aanwijsboek van. Alleen jammer dat er wat slordigheden in de vertaling geslopen zijn.

Groot

Een nieuw schooljaar, een nieuwe klas, een nieuwe juf.
Juf J. zat op haar gebruikelijke plekje bij de deur, om alle kindjes op haar eigen, warme wijze te verwelkomen, een vast ochtendritueel. Naast haar klaskonijn Stamper, die, indien nodig, menig ijs heeft gebroken.
Voor het eerst liepen we haar klas voorbij. Ik voelde een steek van heimwee. Groot Ventje liep doelbewust en enthousiast naar de klas van juf M., de klas van de 'grote kleuters'.Op naar groter, moeilijker, anders.
Kleine Grote Ventjes worden groot. En dat gaat snel, heel snel.

Cars

Groot Ventje is al maanden in de ban van Cars, de Pixar-tekenfilm-voor-kleine-en-minder-kleine-jongetjes-met-een-fascinatie-voor-alles-met-wielen. Dat is niet zonder gevolgen gebleven. Schreeuwerige Cars-dekbedden hebben we buiten de deur kunnen houden, maar de stralende lach die een Cars-bordje, een Cars-beker, een Cars-T-shirt, een stel Cars-onderbroekjes en nu een Ccars-boekentas en Cars-zwemzak op het gezicht van Groot Ventje weten te toveren, daar kan mijn moederhart niet aan weerstaan. Ook Klein Ventje, met zijn grenzeloze bewondering voor zijn meter hoge huisgenoot, is al geïndoctrineerd. Ziet hij ergens een van de autofiguurtjes uit de animatiefilm, dan begint hij opgewonden te wiebelen. Vandaag zaten we samen in een boekje te kijken, en bij elk vierwielig voertuig dat hij bespeurde, riep hij enthousiast: 'Kah!'

Oktober in september

1 september. Het schooljaar is nog niet begonnen wegens weekenddag, maar wat al wel begon: Groot Ventjes nieuwe kalender. Een scheurkalender van maan roos vis, die hem, met zijn huidige letter- en lees- en schrijffascinatie, op het lijf is geschreven. Elke dag een letterspelletje, het viel meteen in de smaak. Elke dag één, en slechts één, letterspelletje, dat vond hij al minder -als het aan hem lag was het hier nu al oktober.

Zaterdag bakdag

Vanochtend overviel me de zin tot bakken. Na wat bladeren in De cakes van Sophie, viel de keuze op de cake met geitenkaas en courgette. Makkelijk om te maken, tegen lunchtijd mocht hij uit de oven. Warm of koud: volgens Sophie Dudemaine kunnen haar hartige baksels op beide manieren gegeten worden. Dat wilden we even proberen. Een warm plakje bij de lunch, met een tomaatje en een rauwkostsalade erbij, en later op de dag een koud plakje dus. Warm is de cake alvast overheerlijk. Om te weten of hij koud ook lekker is, zal ik een nieuwe moeten bakken. Maar niet nu: ondertussen staan er een wortelcake met rozijnen en een vanillecake in de oven.