Eigen stem

Ongeveer een jaar geleden kreeg ik een erg fijn kraamcadeau. Toch duurde het tot vorige week voor ik het meenam naar de kinderboekenwinkel. Een van de boeken die ik kocht, is Ik en de koningin van Ted van Lieshout. Dat wou ik al een hele tijd hebben.
Naar een nieuw boek van Ted van Lieshout ben ik altijd benieuwd. Dat komt, denk ik, door zijn geheel eigen stem. Een stem die me doorgaans erg bevalt. Ditmaal duurde het, toegegeven, wat langer voor ik het boek in handen had, het is al een tijd verschenen.
De ik in dit humoristische kinderboek is een jongetje dat erg goed kan kleuren. het liefst met geel. Hij tekent dan ook het liefst de zon. Als er op een dag in de krant een oproep staat dat er een bloemenkind gezocht wordt, dat de koningin bij haar bezoek aan de stad, bloemen moet overhandigen, lijkt hem dat wel wat. Dat is dan erg jammer, volgens zijn vader, want ze oeken 'een onberispelijk kind van onbesproken gedrag', 'en dat ben jij niet'. De typische Van Lieshout-toon is meteen gezet. Toch waagt het jongetje erop, en als hij het uiteindelijk tot bloemenkind schopt, is zijn vader maar wat trots. Als de grote dag aanbreekt, loopt een en ander echter in het honderd. Pap is dan wel mooi vooraan gaan staan, met zijn fototoestel in de aanslag, maar dat als hij als vader van het bloemenkind zelf voor het boeket moest zorgen, dat wist hij niet. Op het moment suprême, waarover hij de hele nacht gedroomd heeft, staat het jongetje ineens met lege handen voor de koningin. In zijn zakken zit niets behalve een vuile zakdoek, een dropje - 'Maar ik kon de koningin toch geen dropje geven?' - en zijn gele kleurpotlood, 'Dat kon ik ook niet geven. Want hoe kan ik nou kleuren zonder geel?'
Op dat ogenblik culmineert het vrolijke, bij momenten hilarische en dan weer subtiel ironische verhaal in een verrassende en hartverwarmende finale. Als de koningin voor het bloemenkind staat en in een automatiscme haar hand uitsteekt, geeft hij haar het kleurpotlood. Er volgt een kort, nuchter maar veelzeggend dialoogje tussen vorstin en bloemenkind. ’s Nachts droomt hij over het voorval. In zijn droom schrijft de koningin in haar dagboek: ‘Vandaag heb ik een bijzonder kind ontmoet (…). Het had geen bloemen bij zich. Het wist waarschijnlijk/ dat ik al zevenduizend boeketten heb./ Het gaf me een geel kleurpotlood. Dat had ik nog niet. Maar nu wel. En ze schreef haar naam eronder./ Met geel.’
En de zon? Hoe moet hij die nu tekenen, zo zonder geel? 'Met groen zeker!' Maar ook daar vindt hij wat op.
Ik en de koningin vertelt een eenvoudig verhaal, tegelijk grappig, spannened en aangrijpend, waarin Ted van Lieshout als vanzelfsprekend zijn kunnen toont: op zijn geheel eigen manier schildert hij met veel gevoel voor humor, zowel situationeel als talig, en inlevingsvermogen een compleet Van Lieshoutiaans jongetje, dat van de auteur een heel authentieke, soms heerlijk naïeve stem meekrijgt en dat bladzijde na bladzijde een lach op je gezicht weet te toveren, nu eens een binnenpretje, dan weer een glimlach, of een schaterlach. In de beperking toont zich de meester, inderdaad: Van Lieshout heeft geen 'groot' verhaal nodig om een groots verhaal te vertellen.
De weinig doordeweekse illustraties, voor de gelegenheid uitgevoerd in zwart-wit met een warmgele steunkleur, passen er wonderwel bij. Het zijn bepaald niet de 'mooiste' prenten die ik ooit zag, maar ze geven de sfeer, de gevoelens, de humor treffend weer. Dat kan ook niet anders: ook de illustraties zijn op en top Van Lieshoutiaans.

Relatief

Groot Ventje heeft een schrift. Van Cars, zijn grote favoriet. Het schrift is omgedoopt tot zijn gedachtenschrijfschrift. Oudde mense ik zei ze graag, heeft hij net geschreven. 'Wat kan ik er nog bij vertellen?' vraagt hij. 'Misschien iets over oma en opa, die zijn toch al een beetje oud,' opper ik. 'Of over jullie,' luidt het laconiek. 'Jullie zijn toch ook al oud hé?'

Ofwel...

Als er een monster is geboren, kunnen er twee dingen gebeuren. Ofwel is het een 'verweg-in-de-wouden'-monster of een 'onder-je-bed'- monster. Als het een 'verweg-in-de-wouden'-monster is, dan is het verhaaltje uit. Maar als het een 'onder-je-bed'-monster is, dan kunnen er twee dingen gebeuren. Ofwel eet hij je op ofwel word je vriendjes met hem en neem je hem mee naar school. Als hij je opeet, is het verhaaltje uit. Maar als je hem mee naar school neemt, dan kunnen er twee dingen gebeuren... Enzovoort, enzovoort.
Laat het me maar meteen zeggen: de illustraties vind ik vreselijk. Daar komt nog bij dat de vormgever heeft willen spelen met de typografie, een poging die naar mijn smaak volledig ontaard is in veel te opvallende, schreeuwerige kernwoorden. De beste typografie is onzichtbaar, wie zei het ook alweer?
Ik had het boek dan ook bijna weggelegd. Dat heb ik gelukkig toch niet gedaan, want de tekst is érg leuk. Eigenlijk doet de opbouw een beetje denken aan een stroomdiagram: het verhaal kan steeds twee kanten uit. Bij de ene keuze is het verhaaltje uit, bij de andere volgt een nieuwe tweesprong. Een techniek die heel veel spanning oproept en benieuwd maakt naar hoe het verder zal gaan. Op het eind wordt er weer een monster geboren. En dan kunnen er natuurlijk twee dingen gebeuren... 'Dan is het verhaal weer bij het begin!' roept Groot Ventje, en hij vervolgt: 'Ofwel is het een verweg-in-de-woudenmonster, ofwel...'
Een heerlijk voorleesboek!

Kloppend

Het hart is een wonderbaarlijk iets. Onlangs zag ik een reportage over de groei van minimensjes in de baarmoeder. Eerst zijn er cellen, dan vormen die het begin van een hart, dat nog stil is, dan begint één hartcelletje plots te bewegen, waardoor de omringende celletjes ook aan het bewegen gaan. Een kloppend hartje. Bij een eerste, prille echo is het zien van die kleine pulserende beweging overweldigend. Het bewijs dat het liefste wat er is, bestaat. Klein nieuw leven, heel groot wonder.
Dat ieniemieniehartje klopt en klopt en klopt. Eerst volkomen autonoom, later gestuurd door de hersenen. En het blijft kloppen, etteloze miljoenen keren lang. Helemaal vanzelf.
En als het misgaat, is er de medische wetenschap. Die staat voor niks. De kunst van het snijden, en nu zelfs niet meer snijden, is zeer geperfectioneerd.
Maar als het een hart aanbelangt dat je dierbaar is, valt de vanzelfsprekendheid weg.
Dat het nog lang en lang en lang moge kloppen, mama.

Dag

Ik was een tiener, en ik genoot van zijn spitsvondigheid in Babylonië, ik lachte om zijn gekheid in Wedden Dat, ik werd warm vanbinnen bij de schijnbaar achteloze verwijzingen naar zijn Frank, tranen liepen over mijn wangen bij het toneelstuk Een nieuwe dood, uitgezonden op een ontieglijk laat uur, toen mijn ouders allang naar bed waren en ik het geluid zo zacht mogelijk had gezet.

In Amsterdam is vandaag afscheid genomen van een man die me tal van aangename televisiemomenten heeft bezorgd, een man vooral ook van wie ik me kan voorstellen dat hij een erg warm en fijn en bijzonder mens is geweest.

Dag Jos Brink.

Gewoon goddelijk (2)

Het mascarpone-ijs was ons zo bevallen, dat we nog wel eens iets in die aard wilden proberen. IJs op basis van mascarpone en chocolate chip cookies, bijvoorbeeld. Een voltreffer: het ijs lekker smeuïg en romig, de koekkruimels heerlijk krokant.

Nodig:
250 g mascarpone

250 ml volle melk
100 g lichte rietsuiker
150 g chocolate chip cookies, verkruimeld

Doe de mascarpone, melk en suiker in een kom en roer tot een gladde massa.
Doe het mengsel over in de ijsmachine en roer door tot het bijna bevroren is.
Spatel de verkruimelde cookies erdoor en ga door met roeren tot het mengsel volledig bevroren is.
Dat roeren wilde met de ijsmachine niet meer zo lukken toen de koekkruimels werden toegevoegd. We hebben ze er dus met de hand door geschept.

Bob de Bouwer

Groot Ventje knutselt een huis.

Poezenliefde

In tegenstelling tot zijn mama heeft Klein Ventje iets met poezen. 'Poe!' is een van zijn eerste woordjes, en als hij een van de buurtkatten door onze tuin ziet lopen, staat hij te wiebelen van opwinding. Zelfs zijn boekensmaak wordt er mee door bepaald.
Een van zijn favorieten van het moment is Ik heb geen tijd van Helen Stephens. Kleuter Katy roept dat het eten klaar is, maar poes Charlie heeft het veel te druk met spelen: hij regelt het verkeer, hij verkent als een ware astronaut de ruimte, verkleedt zich als monster... Zelfs de lekkerste poezenhapjes kunnen hem niet verleiden... Tot hij plots zijn maag voelt knorren. De prenten zijn kleurrijk, maar erg vlak, en zeggen me weinig - op een tweetal pagina's na, waar de compositie speelser en minder statisch wordt en enkele leuke details de aandacht trekken.
Klein Ventje laat zich duidelijk bekoren door de kleurenrijkdom en gaat op elke pagina enthousiast op zoek naar de poes, en vervolgens naar autootjes, neuzen, schoenen, olifante, giraffen...

Groot Ventje schrijft een brief

Groot Ventje is aan de keukentafel in de weer met papier, stiften, kleurpotloden. Nog een tekening voor aan de stilaan overvolle tentoonstellingsdraad in onze woonkamer of het al even volle prikbord in mijn werkkamer, schiet het door mijn hoofd. Voorzichtig suggereer ik dat hij misschien een tekening kan maken voor oma L., die vrijdag onder het mes gaat wegens hartproblemen. Als ik even later een blik over zijn schouder werp, glimlach ik. Hij heeft een blauw papiertje gekozen, oma's lievelingskleur. Dan kijk ik beter. Met grote ogen. Groot Ventje schrijft een heuse brief, helemaal zelf.

Warmte

Groot Ventje is in een knuffelbui. Hij komt naar me toe, omhelst me, geeft me duizend-en-één zoentjes en blijft me omhelzen. Ik geniet intens. 'Knuffelen is zó leuk,' verzucht Groot Ventje. Ik glimlach, en kan het niet laten te vragen waarom hij dat zo leuk vindt. 'Omdat ik dan zoveel warmte krijg', luidt het antwoord.
Even later maakt hij zich los uit de omhelzing: 'Nu heb ik het zo warm, nu wil ik het weer even frisser hoor.'

Feestelijk

Melancholisch zijn ze, soms, en vaak absurd, schijnbaar vanzelfsprekend maar altijd buiten-gewoon, vol fijne talige humor en wonderlijke gedachten, ondoorgrondelijk, overgetelijk, onvergelijkelijk: de dierenverhalen van Toon Tellegen. Ik leerde ze kennen als adolescent, ze belandden in een mooi papiertje in de brievenbus van Mijn Liefste toen ons verhaal nog pril was, hij las ze me voor op zwoele zomeravonden en later aan het groeiend wondertje in mijn bollende buik, elke avond weer, en nu lezen we ze voor aan de kleuter die dat Groot Ventje ondertussen is geworden. Ze blijven bekoren en verwonderen.
Negen feestverhalen, waaronder het wondermooie 'De verjaardag van de eekhoorn', zijn nu in de gelijknamige bundel heruitgegeven, geïllustreerd door Kitty Crowther. Een prachtige uitgave is het geworden, met heel bijzondere, warme, feestelijke illustraties. Alleen aan de eekhoorn van Crowther is het een beetje wennen - zó'n meneertje.

Neologisme

Groot Ventje speelt een racescène uit de film Cars na en kruipt in de rol van sportcommentator: 'Wat een prachtuculaire bocht van Bliksem McQueen!'

Het begin van taal

Klein Ventje zegt dankuu en dankuwè, mama, jaaaaa, njam-njam (lekker), vrrrrr (vroem), koe (koek), poe (poes) en boe (doet de koe).
Anders dan Groot Ventje, bij wie leren praten scheppingsallures had, eerst was er lange tijd niets en plots een hele wereld van woorden, ontdekt Klein Ventje de taal blijkbaar volgens het boekje.

Tijd is relatief

Vriendje A. vertelt: 'Dat is vorig jaar gebeurd. Toen er nog niet veel mensen bestonden.'

Hyperbool

Met Groot Ventje en vriendje A. op de achterbank van de auto moet ik onwillekeurig terugdenken aan een cursus van lang geleden. Stijlfiguren: definitie en toepassing.
Het eufemisme is duidelijk geen kinderstijlfiguur, de hyperbool des te meer.
'Ik ga wel vijf bordjes eten!'
'Ik wel vijfhonderd!'
'Dat is Planckendael, daar ben ik al geweest!'
'Ik ben daar al duizend keer geweest!'
'En ik al wel tweeënzestigzeventigdrieëntachtighonderdduizend.'

Zelluf doen!

Een schot in de roos: het Kinderdoecentrum van Technopolis in Mechelen.
Een middag lang was nog te kort voor Groot Ventje en vriendje A.: zelf bouwvakker spelen en een echte kraan bedienen, een dak leggen, een heuse iglo bouwen, in de bank geld drukken met je eigen foto op en daarmee inkopen doen in de supermarkt, zelf een pizza samenstellen, een autoband vervangen of benzine tanken, in een reuzengebit klimmen om het te poetsen, al fietsend je botjes zien bewegen, je spiegelen in gekke spiegels, een patiënt reanimeren in een ziekenwagen, rondstappen op olifanten-, kikker- of kippenpoten of door de facetogen van een vlieg de wereld bekijken, de middag stond bol van de nieuwe ervaringen, met de pannenkoeken in het museumrestaurant als kers op de taart.
Een prettig uitgedacht museum, nog vele bezoekjes waard.

Teigetje en Knorretje

Waarom Teigetje eigenlijk Teigetje heet, en niet Tijgertje, vraagt Groot Ventje plots bij het ontbijt.
In een poging tot verklaring stelt Mijn Liefste een tegenvraag: bij wie wonen Poeh en Teigetje en Knorretje en al die dieren eigenlijk?
'Bij Janneman Robinson,' antwoordt Groot Ventje.
Mijn Liefste legt uit dat kleine kinderen soms letters niet goed kunnen uitspreken, en dat Janneman Robinson dus misschien de r nog niet goed kon uitspreken.
Een uitleg die Groot Ventje wel aannemelijk vindt.
'Maar...' klinkt het twee happen cornflakes later, 'dan zou hij toch ook niet Poeh Beer kunnen zeggen? Dat is toch ook met een r?'
Hmm. Mijn Liefste blijft even stil.
Dat Janneman Poeh Beer misschien niet Poeh Beer maar Winnie de Poeh noemt, zeg ik.
'O ja, dat zou kunnen.'
Nog één hap cornflakes later klinkt het triomfantelijk: 'Maar Knorretje dan?'

Summer treat

Zelfs bij het ergste regenweer toch een beetje zomer op ons bord. Met mascarpone, natuurlijk.

Druilerig

Een druilerige vakantiedag... Het bioscoopbezoek van Groot Ventje met Mijn Liefste was niet zo'n succes wegens al te spannende beginscène en werd dus tijdens de pauze afgebroken. Knutselen dan maar. En omdat we gisteren naar het vliegtuigmuseum waren geweest, waagden we ons aan een heus vliegtuig.

Openingsregeling

Bij een van de ingangen van het Jubelpark staan vier standbeelden, elk van een vrouw, die de vier seizoenen uitbeelden.
Groot Ventje: 'Ik denk dat ze die hier gezet hebben om te zeggen dat het museum in al de seizoenen open is.'

A boy's day out

Jubelpark, Brussel, Luchtvaarthal, woensdag 8 augustus.

Gewoon goddelijk

Een hele tijd geleden al kreeg ik van Mijn Liefste een ijsmachine. Vandaag hebben Groot Ventje en ik, met hulp van Mijn Liefste, eindelijk voor het eerst zelf ijs bereid. Mascarpone-ijs. Ik vind de smaak van mascarpone sowieso goddelijk, nog nooit stelde een dessert met mascarpone mijn hooggespannen verwachtingen teleur, en inderdaad: ook dit ijs was om je vingers af te likken. In het geval van Klein Ventje heel erg letterlijk.

Nodig:

350 g mascarpone
90 g poedersuiker
200 ml volle melk
10 g vanillesuiker
2 eieren

Splits de eieren.
Klop de mascarpone met de poedersuiker, de vanillesuiker, de eierdooiers en de melk schuimig.
Klop de eiwitten half stijf en schep ze door het mascarponemengsel.
Zorg dat het geheel goed gemengd is.
Schakel de ijsmachine in op de stand 'softijs' en giet het mengsel in de kom.

Altíjd lekker

En altijd een plezier om samen met Groot Ventje te maken: chocolademousse. Men neme eiwitten, pure chocolade (45 gram per eiwit) en poedersuiker (1 el per eiwit). Men kloppe de eiwitten met de suiker stijf en voege vervolgens de gesmolten chocolade toe. Smakelijk!

Zomers lekker

Altijd lekker op een zomerse dag: zalmpaté. Als voorgerechtje, als lunch met een frisse salade en een lekker notenbroodje erbij, als blikvanger op een buffet: altijd een succes.

Nodig:
1 groot blik zalm
4 blaadjes witte gelatine
4 el mayonaise

1 el tomatenpuree
1 el citroensap
1/2 dl droge witte wijn
1 bekertje room
3 el fijngehakte dille
zout
versgemalen witte peper
tabasco

Giet dezalm af en verwijder de graatjes en velletjes. Pureer de zalm.
Week de gelatine in ruim koud water.
Meng de mayonaise, tomatenpuree en het citroensap door de gepureerde zalm.
Verhit de wijn en los daarin de uitgeknepen gelatine op.
Meng de gelatine samen met de room door het zalmmengsel.
Roer de dille erdoor en breng op smaak met zout, peper en enkele druppels tabasco.
Doe het mengsel in een vorm en laat opstijven in de koelkast.

Zandbakdialoog

Groot Ventje speelt in de zandbak. Hele dialogen horen daarbij.
Stemmetje 1: 'Nu heb ik de waarheid weer.'
Stemmetje 2: 'Maar je begraaft hem!'
Stemmetje 1: 'Ja, dan weet ik altijd waar hij is.'

Zomers weekend #9 >< Night drawing

Zomers weekend #8 >< Let it rain

Zomers weekend #7 >< Water fun

Zomers weekend #6 >< Pool time

Zomers weekend #5 >< Yummie

Zomers weekend #4 >< Refreshing

Zomers weekend #3 >< Summer in the garden

Zomers weekend #2 >< Lunchtime

Zomers weekend #1 >< Light and shadow

Anti-autoritaire opvoeding?

Groot Ventje: 'Ik ga straks een plakkaat maken dat ik nu de leiding heb. Altijd. Dan hebben jullie nooit meer de kans om te zeggen: "Neen, dat mag niet." Dan bepaal ik altijd de kans.'